W dniu 4 marca br. z inicjatywy Instytutu Ochrony Środowiska-Państwowego Instytutu Badawczego odbyło się seminarium naukowe pt. „Pozyskiwanie danych dotyczących strat i marnotrawstwa żywności w Polsce. Założenia, metody, problemy”. Wydarzenie wpisuje się w trwające badania i szeroką dyskusję na temat dostarczenia wiarygodnych danych o wielkości strat i marnowania żywności wśród wszystkich przedstawicieli ogniw łańcucha dostaw, utworzenia systemu monitorowania, który pozwoli ocenić skalę zjawiska oraz proponować adekwatne rozwiązania, w tym także regulacje prawne. Stanowi to także przedmiot badań naukowców Wydziału Ekonomii Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Podmioty podejmujące ten problem wskazują zgodnie na potrzebę wsparcia instytucji publicznych w budowaniu rozwiązań informatycznych oraz procedur przyczyniających się do ograniczenia marnotrawstwa żywności. Wszystkie te działania można określić mianem: Efektywnego Programu Racjonalizacji Strat i Ograniczania Marnotrawstwa Żywności.
W seminarium uczestniczyli dr inż. Elżbieta Goryńska-Goldmann i dr Michał Gazdecki z Wydziału Ekonomicznego Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Prelegenci 
przestawili problematykę pomiaru strat i marnowania żywności na przykładzie branży piekarsko-cukierniczej w Polsce. Szczegółowo odnieśli się do pozyskiwania danych, założeń badawczych, wyboru metod pomiaru strat żywności, kwestii rekrutacji podmiotów do badań i problemów w tym zakresie w przetwórstwie. W swoim wystąpieniu zaprezentowali zalety jak i wady metod rekomendowanych przez Komisję Europejską w tzw. akcie delegowanym 1 w odniesieniu do wspólnej metody i minimalnych wymagań jakościowych dla jednolitego pomiaru poziomów odpadów żywności do pomiaru strat pieczywa i pozostałych wyrobów piekarsko-cukierniczych w ogniwie przetwórstwa. Scharakteryzowali trudności o charakterze metodycznym, technicznych, jak i organizacyjno-prawnym związane z pozyskiwaniem danych. Prócz ograniczeń uwypuklili też przesłanki, które stoją za wprowadzeniem metod badań ilościowych i jakościowych w przetwórstwie.
Na seminarium zaprezentowano także założenia monitorowania strat i marnowania żywności w produkcji podstawowej i przetwórstwie. W odniesieniu do gastronomii i gospodarstw domowych przedstawiono możliwe metodyki pomiaru oraz charakterystyki próby wraz z wynikami badań. Przybliżono także zapisy wynikające z ustawy o przeciwdziałaniu marnowaniu żywności i problematykę raportowania danych.
Spotkanie zakończyło się dyskusją z udziałem przedstawicieli świata nauki i instytucji publicznych, w tym Głównego Urzędu Statystycznego, Ministerstwa Ochrony Środowiska i 
Federacji Polskich Banków Żywności. Wskazano między innymi na potrzebę podjęcia działań związanych z projektowaniem badań i opracowaniem instrumentów prawnych, na przykład w formie kwestionariusza umożliwiającego pozyskiwanie danych dotyczących marnotrawstwa żywności. Istnieje ogromna potrzeba zbierania danych i monitorowania problemu strat i marnotrawstwa żywności. Główne pytania, jakie padły podczas seminarium to: w jaki sposób? za pomocą jakich metod? kto powinien być odpowiedzialny za dokonywanie pomiarów? Starali się na nie odpowiedzieć uczestnicy seminarium, podkreślając, że wymagają dalszego rozważania. Powodem jest bardzo duże zróżnicowanie strat i marnotrawstwa żywności w poszczególnych ogniwach łańcucha dostaw żywności, jak i w ramach każdego z ogniw z osobna, patrząc przez pryzmat sektorów. Metody zbierania danych i narzędzia wymagają dostosowania do danego ogniwa oraz specyfiki danej branży sektora rolno-żywnościowego.
Seminarium zrealizowane zostało w ramach projektu: „Opracowanie systemu monitorowania marnowanej żywności i efektywnego programu racjonalizacji strat i ograniczania marnotrawstwa żywności – PROM”, realizowanego w ramach strategicznego programu badań naukowych i prac rozwojowych GOSPOSTRATEGG, finansowanego przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. Gospostrateg 1/385753/1/2018.
Więcej informacji dotyczących seminarium m.in. wyniki badań, materiały kampanii informacyjno-edukacyjnej "Jedz bez wyrzutów" zapraszamy na stronę internetową https://ios.edu.pl/ oraz www.projektprom.pl , na której znajdzie się również nagranie z seminarium.
Tekst: dr inż. Elżbieta Goryńska-Goldmann i dr Michał Gazdecki, Wydział Ekonomiczny UPP
Redakcja: Iwona Cieślik, Rzeczniczka prasowa UPP
1 ZAŁĄCZNIK III Metoda dokładnego pomiaru odpadów żywności do decyzji delegowanej komicji (UE) 2019/3321 final ANNEXES 1 to 4 z dn. 3 maja 2019 r. uzupełniający dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE.
