Nieco ponad 338 milionów złotych otrzymają badaczki i badacze na realizację 407 projektów w polskich jednostkach w ramach konkursów OPUS 25 i PRELUDIUM 22. To najniższa liczba projektów zakwalifikowanych do finansowania w konkursach tego typu od początku działalności NCN. Z powodu zamrożonego budżetu NCN wskaźnik sukcesu w tej edycji wyniósł 8,06% dla OPUS i 10,73% dla PRELUDIUM. Tym bardziej cieszy fakt, że wśród wyróżnionych nie zabrakło naukowców Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu.
Konkursy OPUS i PRELUDIUM to doskonale znane wśród naukowców w Polsce konkursy NCN, umożliwiające realizację badań podstawowych w polskich jednostkach. 
Na liście wniosków OPUS rekomendowanych do finansowania w ramach konkursu OPUS 25 znalazł się projekt prof. dr hab. Joanny Śliwowskiej z Wydziału Medycyny Weterynaryjnej i Nauk o Zwierzętach pt. „Badania nad molekularnymi mechanizmami zależności pomiędzy mięśniami a mózgiem podczas aktywności fizycznej w otyłości”. Głównym celem tego projektu jest zdobycie wiedzy na temat mechanizmów odpowiedzialnych za zakłócenia metaboliczne, hormonalne, jak i te na poziomie fizjologii mięśni. Naukowczyni oceni również zaburzenia funkcji hipokampa, które mogą prowadzić do problemów z pamięcią w przypadku otyłości.
Wśród laureatów konkursu PRELUDIUM, który umożliwia badaczom na bardzo wczesnym etapie kariery, bo jeszcze przed doktoratem, nabycie pierwszego doświadczenia w realizacji projektów badawczych, jest czterech naukowców UPP:
z Wydziału Medycyny Weterynaryjnej i Nauk o Zwierzętach:
-
lek. wet. Martyna Frątczak z projektem „Wpływ zanieczyszczeń o czynności endokrynnej na płeć i wskaźnik palcowy (digit ratio) u żab zielonych i brunatnych”. Wyniki projektu dostarczą ważnych informacji na temat występujących w środowisku EDCs i ich wpływu na zagrożone gatunki płazów. Uzyskane dane pomogą także lepiej poznać i zrozumieć wzorzec DR u gatunków o różnej ekologii i adaptacjach, oraz sprawdzić, czy może być on użytecznym narzędziem w kontrolowaniu zanieczyszczenia EDCs w środowisku.
Z Wydział Nauk o Żywności i Żywieniu:
-
mgr Marcellus Arnold z projektem „Biodostępność przeciwutleniaczy i wapnia z liofilizowanych jabłek impregnowanych sokiem z rokitnika i mleczanem wapnia: Badanie strawności in vitro”. Wyniki badań mogą przyczynić się do opracowania nowej funkcjonalnej alternatywy żywności, opartej na lokalnych zasobach, w celu zmniejszenia ryzyka wystąpienia osteoporozy i niedoboru wapnia w populacji.
-
mgr Yolanda Rajagukguk z projektem „Autentyczność olejów z nasion owoców jagodowych: badania wpływu metody ekstrakcji na profil termiczny za pomocą różnicowej kalorymetrii skaningowej i wielowymiarowej analizy danych”. Głównym celem pracy jest zbadanie autentyczności olejów z nasion jagód (malin, czarnej porzeczki, truskawki) otrzymywanych różnymi metodami ekstrakcji (tłoczenie na zimno, rozpuszczalnikiem, ekstrakcja CO2 w stanie nadkrytycznym) z wykorzystaniem skaningowej kalorymetrii różnicowej (DSC) i chemometrii. Praca badawcza wspiera wdrażanie gospodarki o obiegu zamkniętym poprzez poszerzanie wiedzy na temat zielonych technologii i waloryzacji produktów ubocznych, aby osiągnąć długoterminowy cel Europejskiego Zielonego Ładu.
-
mgr Agata Zaremba z projektem „Możliwość wykorzystania dyni, kalafiora, brokułów i marchwi jako nośników jodu do wzbogacania żywności - badanie oraz wskazanie mocnych i słabych stron”. Celem pracy jest zbadanie możliwości wykorzystania powszechnie spożywanych warzyw, jak dyni, kalafiora, brokułów i marchwi jako nośników jodu do wzbogacania żywności - określenie ograniczeń wybranych matryc związanych z trwałością projektowanych suszy podczas przechowywania i skutecznością fortyfikacji w jod produktów spożywczych. Spodziewane efekty to rozpoznanie przydatności badanych suszy warzywnych jako stabilnych nośników jodu, możliwych do wykorzystania w produktach bezmięsnych i odpowiednich dla osób o szczególnych wymaganiach żywieniowych.
Jak czytamy na stronach NCN rozstrzygnięte właśnie edycje konkursy są rekordowe pod każdym względem, również w tym mało pozytywnym znaczeniu. W ciągu ostatnich dwóch lat, z powodu niskiego budżetu, którym dysponuje Centrum na finansowanie badań, liczba przyznawanych grantów systematycznie maleje.
W OPUS 25 finansowanie otrzymało 176 wniosków spośród 2184 złożonych, co oznacza, że wskaźnik sukcesu w tym konkursie spadł w porównaniu do poprzednich edycji i wyniósł tylko 8,06%. Laureaci OPUS otrzymają tym razem tylko ok. 301,6 mln zł. W poprzednich edycjach tego konkursu Narodowe Centrum Nauki mogło sfinansować więcej dobrych projektów: w OPUS 21 rozstrzygniętym równo dwa lata temu 417 naukowców otrzymało granty na kwotę 559 mln zł, w OPUS 22 – 350 grantów o wartości niemal 500 mln zł, w OPUS 23 – 266 grantów o wartości 401,5 mln zł, zaś w maju 2023 r. już tylko 224 naukowców otrzymało granty o wartości ponad 364,4 mln. Wskaźnik sukcesu również systematycznie obniżał się w tych konkursach i spadł z poziomu niespełna 19% do 11,7%.
Liczby dotyczące konkursu PRELUDIUM są równie znamienne. W dwudziestej drugiej edycji granty otrzyma średnio co dziesiąty wnioskujący młody naukowiec: na liście laureatów znalazło się 231 projektów o wartości ok. 36,5 mln zł (wskaźnik sukcesu 10,73%). Tu też obserwujemy wyraźny spadek w ciągu ostatnich dwóch lat – w PRELUDIUM 20 sfinansowaliśmy 495 wniosków na kwotę 77 mln zł, przy wskaźnik sukcesu na poziomie 22%, a w PRELUDIUM 21 – 258 grantów o wartości 41,2 mln zł (wskaźnik sukcesu niespełna 12%).
Lista rankingowa OPUS 25 w .pdf
Lista rankingowa PRELUDIUM 22 w .pdf
Iwona Cieślik
Rzeczniczka prasowa UPP
