Prowadzenie badań naukowych wspierających sektor mleczarski w zakresie innowacyjnej i bezpiecznej produkcji, przy zachowaniu dobrych praktyk na rzecz ochrony środowiska w aspekcie postępujących zmian klimatycznych – to główne założenia pilotażu programu „Nauka dla przetwórstwa rolno-spożywczego”. List intencyjny w tej sprawie podpisali 5 października br.: Minister Edukacji i Nauki Przemysław Czarnek, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Rafał Romanowski, prezesi największych spółdzielni mleczarskich w Polsce oraz rektorzy uczelni przyrodniczych, w tym Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu.
Głównym celem pilotażu programu „Nauka dla przetwórstwa rolno-spożywczego” jest przeprowadzenie badań naukowych wspierających sektor 
mleczarski w zakresie innowacyjnej i bezpiecznej produkcji przy zachowaniu dobrych praktyk na rzecz ochrony środowiska w aspekcie postępujących zmian klimatycznych pn. „Sieć badawcza uczelni przyrodniczych na rzecz rozwoju polskiego sektora mleczarskiego – projekt badawczy”. Na spotkaniu Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu reprezentował prof. dr hab. Piotr Goliński, prorektor ds. nauki i współpracy międzynarodowej, który w imieniu Uczelni podpisał list intencyjny.
W projekcie, poza Uniwersytetem Przyrodniczym w Poznaniu, uczestniczy pięć uczelni: Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie oraz Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Projekt będzie realizowany w latach 2023-2027. Każda uczelnia otrzyma dotację w kwocie 16 120 000 zł, a Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie jako lider projektu 19 400 000 zł. Łącznie w ciągu 4 lat trwania projektu uczelnie na badania otrzymają 100 mln zł.
Badania będą realizowane w trzech obszarach:
Obszar I – Panel nowatorskich badań do analizy surowca i wyrobu mleczarskiego w kierunku poprawy jego bezpieczeństwa, jakości, walorów prozdrowotnych.
Dzięki zaproponowanym i wykonanym pakietom badawczym zakłady mleczarskie uzyskają kompleksowe wyniki badań, ich interpretacje i wnioski, które mogą zostać wykorzystane na różnych etapach przetwarzania surowca. Badania obejmujące ten obszar dostarczą również zakładom mleczarskim nową wiedzę w zakresie możliwości modyfikacji i udoskonalania receptur i technologii wytwarzania prozdrowotnych wyrobów mleczarskich i ich roślinnych zamienników, w tym również o specjalnym przeznaczeniu żywieniowym.
Obszar II – Innowacyjne rozwiązania wspierające działania prośrodowiskowe polskich zakładów mleczarskich.
Badania w tym obszarze pozwolą na opracowanie i wdrożenie rozwiązań technologicznych opartych na zasobach przyrody, czyli systemów hydrofitowych, które pozwolą na doczyszczanie ścieków i odzyskiwanie wody ze ścieków mleczarskich do powtórnego wykorzystania w rolnictwie oraz do celów socjalno-bytowych w mleczarni. W ramach obszaru II będzie również opracowana i wdrożona technologia odwadniania i stabilizacji osadów ściekowych w systemach hydrofitowych.
Badania w II obszarze pozwolą ponadto na dostarczenie zakładom mleczarskim wiedzy na temat faktycznego wpływu hodowli bydła mlecznego na postępujące zmiany klimatyczne (ślad węglowy). Natomiast opracowanie bezodpadowej technologii roślinnych zamienników produktów mlecznych, bazującej na lokalnych surowcach ekologicznych, może przyczynić się do zmniejszenia negatywnego wpływu zakładów mleczarskich na ekosystemy.
Obszar III – Popularyzowanie spożycia wyrobów mleczarskich oraz opracowanie innowacyjnego modelu upowszechniania nowej wiedzy o produktach mleczarskich w aspekcie ich właściwości prozdrowotnych.
Badania w tym obszarze pozwolą na opracowanie nowoczesnego modelu popularyzacji wiedzy żywieniowej dotyczącej produktów mleczarskich i ich roślinnych zamienników, uwzględniającej aktualne trendy proekologiczne. Na bazie wyników z obszarów I i II zostanie również przygotowana baza nowej wiedzy oraz opracowane metody i innowacyjne narzędzia upowszechniania, z wykorzystaniem technik informatycznych. Zakres i stopień zaawansowania narzędzi i kanałów komunikacji wykorzystywanych w obszarze III będzie dostosowany do percepcji i szeroko rozumianych potrzeb grup odbiorców (w tym dzieci, młodzież, osoby dorosłe, osoby starsze, osoby ze szczególnymi potrzebami żywieniowymi).
Wiodącym motywem utworzenia Sieci Badawczej Uczelni Przyrodniczych jest wytworzenie silnego efektu synergii w całym spektrum działań programowych podejmowanych wspólnie przez uczelnie przyrodnicze. Ze względu na różnorodność działań przewidzianych w sieci badawczej przyjęto, że poszczególne uczelnie będą odpowiadały za koordynację działań w swoim obszarze, współdziałanie z innymi uczelniami oraz realizację i sprawozdawczość poszczególnych elementów obszaru. Przyjęto również założenie, że za realizację badań w ramach sieci odpowiada w ramach każdej uczelni prorektor ds. nauki. Na Uniwersytecie Przyrodniczym w Poznaniu kierownikiem projektu jest prof. dr hab. Piotr Goliński, prorektor ds. nauki i współpracy międzynarodowej, który wraz kierownikami merytorycznymi: prof. UPP dr hab. Dorotą Cais-Sokolińską z Katedry Mleczarstwa i Inżynierii Procesowej oraz prof. dr. hab. Pawłem Cyplikiem z Katedry Biotechnologii i Mikrobiologii Żywności, tworzy Zespół Sterujący projektu.
Tekst i zdjęcia: MEiN
Redakcja: Iwona Cieślik, rzeczniczka prasowa UPP
